«معرفت‌شناسی عرفانی» اصطلاح جدیدی است که اخیراً در علم عرفان مطرح شده است. به نظر امام خمینی، عارف پس از مجاهده جسمی و روانی، می‌تواند به معرفت حق نایل شود و با رفع حجاب علم به مقام انسانیت گام نهد. ایشان مشاهده را جلوه وحدانیت حق به خلق توصیف و به دو وجه غیبی و قلبی تقسیم می‌کند. با پذیرش برهان عقلی و روش حسی متکی به عقل در معرفت حق، معرفت قلبی را ترجیح می‌دهد. تجربه عرفانی را مقام روحانی عارف می‌خواند که از نقص ذاتی خود و موجودات ممکن به کمال حق معرفت می‌یابد؛ ولی در مقام بیان، چه‌بسا هضم قول عارف برای مخاطب دشوار است. ایشان معرفت را به چهار وجه تقسیم کرده است؛ شهود و تجربه عرفانی را در صورتی معرفت‌بخش و واقع‌نما می‌داند که در تضاد با آموزه‌های قرآن و شریعت نباشد. از آنان که سخنان عرفا را بی‌مبنا و برداشت‌های درویشی می‌دانند، انتقاد می‌کند. معرفت و شهود حقیقی را براساس آیات قرآن و روایات ویژه اصحاب قلوبی می‌داند که معرفت خویش را از مشکات خاتم نبوت و خاتم ولایت دریافت کرده باشند.
)